“Tái sử dụng thích nghi” đang trở thành xu hướng mới trong xây dựng xanh, mang đến giải pháp thân thiện với môi trường.
Không chỉ dừng lại ở việc tái tạo không gian, các kiến trúc sư còn đang thổi hồn vào những công trình cũ, biến chúng thành những câu chuyện mới đầy nghệ thuật. Hãy cùng khám phá tài năng của những kiến trúc sư tài ba thông qua ba công trình cải tạo tiêu biểu tại Tây Ban Nha, Hàn Quốc và Hoa Kỳ. Bằng cách kết hợp những yếu tố tưởng chừng đối lập, họ đã “tái sinh” những công trình mang đầy dấu ấn thời gian gian theo cách thức vô cùng sáng tạo và độc đáo.
Sala Beckett | Flores and Prats
Tại Barcelona, Tây Ban Nha, hai kiến trúc sư tài năng Flores và Prats đã “biến hóa” một câu lạc bộ cộng đồng dành cho công nhân thành một trung tâm biểu diễn nghệ thuật sôi động.
Ban đầu, công trình mang tên “Cooperativa Pax y Justicia” được xây dựng bởi chính những người công nhân trong khu phố công nghiệp Poblenou. Nơi đây có những bức tường, trần nhà và sàn được trang trí tỉ mỉ – đã từng là điểm đến quen thuộc với các hoạt động cộng đồng như lễ cưới, tiệc mừng…
Mặc dù ban quản lý trung tâm biểu diễn mới cho phép phá dỡ và xây dựng lại hoàn toàn, Flores và Prats đã đưa ra một lựa chọn táo bạo: giữ lại cấu trúc cũ. Mục tiêu của họ là biến đổi không gian này thành một trung tâm nghệ thuật với những dấu ấn về mục đích sử dụng trước đây.
Bộ đôi kiến trúc sư đã tỉ mỉ nghiên cứu các khu vực và cách trang trí độc đáo của tòa nhà, sử dụng chúng làm cảm hứng khởi đầu cho thiết kế. Nhờ đó, những người dân quen thuộc với công trình trong quá khứ vẫn có thể tìm thấy những hoài niệm về nó trong diện mạo mới. Song song với việc tôn vinh di sản, Flores và Prats cũng chú trọng tạo nên một không gian cộng đồng năng động và hấp dẫn, sẵn sàng phục vụ những người sử dụng mới.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây, bộ đôi kiến trúc sư nổi tiếng Flores và Prats đã thảo luận về “tái sử dụng thích nghi” như một phương pháp “trân trọng những ký ức”. Quá trình sáng tạo của họ mang tính tiên phong, sẵn sàng đương đầu với những thách thức khi làm việc với các công trình cũ kỹ. Họ xem những thách thức là cơ hội, là câu hỏi cần giải đáp và là nguồn cảm hứng sáng tạo.
Khi trò chuyện với phóng viên, họ mô tả phong cách thẩm mỹ và ngôn ngữ thiết kế của mình là “tùy hoàn cảnh”. Điều này có nghĩa là họ đặt trọng tâm vào cảm nhận của người dùng trong từng bối cảnh cụ thể, từ đó kiến tạo nên những không gian giàu cảm xúc và chiều sâu.
Nhà thiết kế Ricardo Flores khẳng định: “Chúng tôi tin rằng tôn trọng một công trình lịch sử không chỉ đơn thuần là bảo tồn nó, mà còn là đưa nó vào cuộc sống của chúng ta ngày nay. Dẫu di tích có đẹp mắt, một công trình cũ xứng đáng được hơn thế. Nó cần được tái sinh, phục vụ cộng đồng theo những cách mới mẻ và thú vị”.
8323. layers of space | Sukchulmok
Trải qua bao thế hệ với nhiều thay đổi to lớn, thời điểm hiện tại, tòa nhà 8323. layers of space tại Seoul, Hàn Quốc lại khoác lên mình diện mạo mới đầy ấn tượng: một tiệm bánh kết hợp cà phê mang tên Sukchulmok.
Kiến trúc sư trưởng Park Hyunhee đã nhìn ra vẻ đẹp tiềm ẩn trong những viên gạch thô mộc mang đầy dấu ấn thời gian của quá trình xây dựng thủ công và cả những “lỗi kỹ thuật” như hư hại do mưa.
Mặt tiền công trình là sự kết hợp độc đáo giữa lớp thép không gỉ phản chiếu ánh sáng và lớp gạch cổ kính, tạo nên điểm nhấn ấn tượng. Nổi bật trên nền thép hiện đại là cột trụ vững chãi, vừa đảm bảo kết cấu vừa góp phần tạo nên tổng thể hài hòa.
Bước vào bên trong, ta như lạc vào một thế giới hoàn toàn khác biệt. Khung bê tông nguyên bản được giữ nguyên, tạo nên sự đối lập với những đường nét hình học sắc nét và gam màu tươi sáng của nội thất.
Sukchulmok cũng đã thổi hồn vào công trình bằng cách sử dụng vật liệu một cách sáng tạo và tinh tế. Họ khéo léo xếp lớp đá, sắt hàn và gỗ chạm khắc, tạo nên không gian đầy tính nghệ thuật.
Atwater Canyon | Formation Association
Đơn vị thiết kế Formation Association đã táo bạo “xẻ” dọc một khu vực bán lẻ tại Los Angeles, tạo nên lối đi bộ độc đáo, tựa như hẻm núi, với lớp phủ trát hồng rực rỡ. Tọa lạc trên dãy hành lang thương mại Atwater Village, công trình này được cải tạo để trở thành trục kết nối vỉa hè với bãi đỗ xe thành phố thông qua chuỗi không gian liên hoàn.
Mặc dù giữ nguyên mặt tiền hiện có, nhóm kiến trúc sư đã thay thế phần kính trước đây bằng các khung mở rộng lớn, dẫn lối đến các khu vực lưu thông ngoài trời. Bên trong, những bức tường được phủ lớp trát hồng với tạo hình khéo léo, kết hợp các lỗ mở hình vòm lớn. Đây là điểm nhấn tương phản về vật liệu so với mặt tiền cũ, nhưng vẫn đồng điệu về mặt hình học với những đường cong đặc trưng.
Một dầm trần phẳng kéo dài xuyên suốt cả không gian bên trong và ngoài trời, tạo sự thống nhất. Điểm nhấn khác là sân trong hình tam giác mới mẻ, khéo léo bao bọc bức tường gạch cũ kỹ, mang đến nét tương phản thú vị về thời gian.
Trong cuộc phỏng vấn với Tạp chí Kiến trúc sư, nhóm Formation Association tự nhận mình là sự pha trộn giữa tính chuyên nghiệp và độc đáo, điều này thể hiện rõ trong thiết kế. Họ tạo ra những “nét vui tươi” về mặt không gian, khéo léo biến đổi một cấu trúc cũ kỹ đồng thời thực hiện những thao tác tinh tế, thông minh ở quy mô đô thị.
“Dự án tái sử dụng thích nghi độc đáo này là sự kết hợp hài hòa giữa vật liệu cũ với những nét thẩm mỹ mới lạ. Nó tựa như một bản hòa âm đô thị độc đáo, nơi quá khứ và hiện tại đan xen một cách tinh tế” – Formation Association.
Có thể nói, trong xu hướng tái sử dụng thích nghi, giá trị thẩm mỹ không chỉ gói gọn trong những hình khối đồ sộ. Ngược lại, chính những chi tiết tinh tế kết hợp với việc tận dụng vật liệu cũ có thể tạo ra những ấn tượng mạnh mẽ, phản ánh mối quan hệ giữa kiến trúc và dòng chảy thời gian. Các kiến trúc sư sẽ gặt hái được nhiều lợi ích khi nhạy bén hơn với tiềm năng thẩm mỹ của những công trình cũ. Bởi vì, ngay cả những công trình không mang giá trị lịch sử quan trọng, tất cả đều sở hữu vẻ đẹp tinh tế, thường bị bỏ qua.
Theo: Kiến Việt
